Ege ihracatı Rusya krizinden olumsuz etkilenir
Türkiye – Suriye sınırında angajman kuralları çerçevesinde Rus uçağının düşürülmesi Türkiye – Rusya arasındaki ilişkilerde büyük gerginliğe yol açtı. İki ülkenin yetkilileri de yaptıkları açıklamalarla olayın büyük olumsuzluklar doğurabileceğinin güçlü sinyallerini verdi. Yaşanan gelişmeleri değerlendiren Yaşar Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Durmuş Özdemir, asıl darbenin iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilere vurulacağını söyledi. Özdemir, “Krizden iki ülkenin de ekonomilerinin zarar göreceği muhakkak. Türkiye için Rusya, turizmde önemli bir ülke. İhracata baktığımızda Rusya için de doğalgaz, Türkiye içinse gıda, otomotiv gibi alanlar hayati öneme sahip. Zaten düşüşte olan ihracatımız daha da düşecektir, ama ekonomik olarak zararlı çıkacağımız kesin” dedi.
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Sabri Ünlütürk ise “Temennimiz Rusya ve Türkiye arasında normalleşme sürecine bir an önce girilmesi. Şu anda Rusya’ya ihraç edilecek bazı tarım ürünlerimizin gümrüklerde bekletildiğine dair haberler alıyoruz. Ancak bunlar henüz teyit edilmiş bilgiler değil. Narenciye, yaş meyve gibi birkaç kalem gıda ürününde ihracat düşüşü yaşanabilir” diye konuştu.
Türkiye ve Rusya’nın yaklaşık 30 milyar dolarlık bir ticaret hacmi olduğunu hatırlatan Yaşar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Durmuş Özdemir, iki ülke arasında son dönemde yaşanan krizler nedeniyle düşüşte olan bu hacmin son olayla birlikte ekonomiye daha büyük bir darbe vuracağını ifade etti.
İHRACATTA TÜRKİYE GENELİNDE YÜZDE 39, EGE’DE YÜZDE 31 DÜŞÜŞ
Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, Rusya’ya 2014’ün ilk 10 ayında 5 milyar 72 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi, bu yılın aynı döneminde ise rakam 3 milyar 125 milyon dolara geriledi. Ege Bölgesi İhracatçı Birlikleri verilerine göre Ege’den yapılan ihracatta da aynı dönemde yüzde 31,39 oranında düşüş yaşandı. 259 milyon 200 bin dolar olan 2014 ilk 10 ay rakamı, bu yıl 177 milyon 849 bin dolara geriledi. Ege’den Rusya’ya yapılan ihracatta, ilk üç sırayı su ürünleri ve hayvancılık mamulleri, tütün ile yaş sebze ve meyve aldı.
- SIRADAN 8. SIRAYA GERİLEDİ
Rakamları değerlendiren Prof. Dr. Durmuş Özdemir, ticari ilişkilerin durma noktasına gelebileceğini belirterek, “Rusya, ithal ettiği birçok kalemi durdurma kararını aldı bile. Yalnızca iki ülke ekonomisine değil, altın ve petrol fiyatlarının yükselmesine, borsalarda da düşüşe neden oldu. Rusya, Türkiye’nin ihracat yaptığı ülkeler arasında 2014’ün ilk 10 ayında 5 milyar dolarlık rakamla 6. sıradayken bu yılın aynı döneminde yüzde 39’a yakın düşüşle 8. sıraya gerilemiş durumda. İlerleyen dönemde özellikle yaş meyve sebze, hazır giyim, otomotiv gibi birçok sektör olumsuz etkilenecektir. Ticaret hacmindeki düşüşün sürmesi kaçınılmaz gibi görünüyor” diye konuştu.
Ticaret hacmi içerisinde Türkiye’nin ithal ettiği doğalgazın ciddi bir oran tuttuğunu belirten Durmuş Özdemir, “Doğalgazın yüzde 50’den fazlasını Rusya’dan alıyoruz. Geçtiğimiz yıl ülkemizde üretilen elektriğin yüzde 27’si, Rusya’dan alınan doğalgazla çalışan santrallerden sağlandı. Rusya’ya bu konuda ciddi bağımlılığımız var. Rusya’nın ise pazar anlamında bize bağımlılığı var. Mevcut doğalgaz anlaşmaları uzun vadeli al ya da öde kuralını içeriyor. Dolayısıyla, Türkiye Rusya’dan gaz almayı durdursa bile, parasını ödemek zorunda, ancak yerine kısa sürede başka bir kaynaktan doğalgaz bulmak pek mümkün görünmüyor. Rusya’dan doğalgaz arzında yaşanabilecek bir problem sanayiciyi ve üretimi olumsuz etkileyecektir. Sanayicimizin en önemli girdilerinden biri enerji. Bir sanayi bölgesi olan İzmir ve Ege’de bu anlamda yaşanacak bir azalma, özellikle de belli sektörlerimizi çok ciddi sıkıntıya sokabilir. Üretimi kısıtlayacak her türlü engel, ülke ekonomisini de sekteye uğratabilir. Sanayinin enerji ihtiyacı göz önünde bulundurulduğunda, yerli alternatif enerji kaynaklarına yönelmek gerekli” dedi.
RUS TURİST SAYISINDA YÜZDE 20 DÜŞÜŞ
TÜRSAB rakamlarına göre, 2014 yılında Rusya’dan gelen turist sayısının ülke sıralamasında birinci olduğunu ve 4 milyon 480 bin Rus’un ülkemizi ziyaret ettiğini belirten Prof. Dr. Özdemir, “Bu yıl ve geçen yılın ilk 9 ayı karşılaştırıldığında yüzde 20 düşüş var ve Rus turistler 2. sırada artık. Açıklamalara baktığımızda Ruslara Türkiye’ye gitmemeleri yönünde devletlerinin yetkili ağızlarından çağrı yapılıyor. Ege Bölgesi, Rus turist açısından çok etkilenmeyebilir belki, ancak Akdeniz Bölgesi ve özellikle de Antalya’nın daha olumsuz etkilenmesi beklenebilir” diye konuştu.
Tüm bunların yanı sıra Rusya’da ticaret yapan Türklerin de zor durumda kalabileceğini kaydeden Özdemir, “İnşaat sektöründe Türk müteahhitlerin en fazla proje üstlendiği ülkelerden biri Rusya. Birçok Türk markasının çok sayıda mağazası bulunuyor. Rusya’daki mağazaların çok büyük bir kısmı, hazır giyim firmalarına ait. Bu sektörü mobilya ve ev tekstili izliyor. Rusya’da çalışan çok sayıda Türk işçi de var” diyerek yaşanabileceklere dikkat çekti.
TÜRK AKIMI VE NÜKLEER SANTRAL PROJELERİ
Krizden Rusya’dan başlayıp Karadeniz üzerinden Türkiye’ye aktarılması planlanan doğalgaz boru hattı projesinin kapasitesinin bir önceki krizde yarıya düşürüleceği açıklamasının yapıldığını hatırlatan Özdemir, “Bu projede de tamamen belirsiz bir ortam yaşanacaktır diye tahmin ediyorum. Akkuyu’da faaliyete geçmesi planlanan ilk nükleer santral yatırımını Rusya Devlet Nükleer Şirketi Rosatom yapıyor. Bu anlaşmayı iptal etsek bile tazminat maddeleri, yapılan yatırımların boşa gitmesi gibi birçok ekonomik sonucuna katlanmak zorunda kalabiliriz” dedi.
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Sabri Ünlütürk de Ege ihracatında yaşanabilecek olası tehlikeleri değerlendirdi.
Ünlütürk, Türkiye ile Rusya arasında vize uygulamasının 2011 tarihinde kaldırılmasının ardından, hem turizmde hem de ihracatta yaşanan olumlu tablonun ardından iki ülke arasında son bir yılda düşüşe geçen ihracat rakamlarının düşündürücü olduğunu belirtti. Başkan Ünlütürk, “İki ülke arasındaki gerginlik Ege ihracatında bir takım ötelemelere yol açabilir. Temennimiz Rusya ve Türkiye arasında normalleşme sürecine bir an önce girilmesi. Şu anda Rusya’ya ihraç edilecek bazı tarım ürünlerimizin gümrüklerde bekletildiğine dair haberler alıyoruz. Ancak bunlar henüz teyit edilmiş bilgiler değil. Narenciye, yaş meyve gibi birkaç kalem gıda ürününde ihracat düşüşü yaşanabilir. Doğalgaz konusunda ise tedbir alınması gerektirecek bir krizin yaşanacağını düşünmüyorum” diye konuştu.