Türkleri ve Yunanlıları Buluşturan Araştırma

 Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Uğur Oral’ın Türkiye’de ve Yunanistan’da eş zamanlı olarak gerçekleştirdiği araştırma iki toplumun birbirleri hakkındaki görüşlerini ortaya koydu.

 Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Uğur Oral’ın Türkiye’de ve Yunanistan’da eş zamanlı olarak gerçekleştirdiği araştırma iki toplumun birbirleri hakkındaki görüşlerini ortaya koydu. Araştırmaya katılan Türklerin ve Yunanlıların yanıtlarında dostluk ve barış çağrısı öne çıktı.

 Araştırmanın çok çarpıcı bulguları olduğunu belirten Dr. Uğur Oral “Yunanlılarda bariz bir savaş korkusu ön plana çıkarken her iki ülkenin insanları da toplumlar arasında bir sorun olmadığı, krizleri siyaset kurumunun ürettiği görüşünde” dedi.

 Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Uğur Oral’ın gerçekleştirmiş olduğu “Türk ve Yunan Halklarının Bakış Açılarıyla Türkiye-Yunanistan İlişkilerinin Analizi” başlıklı çalışma, ilk defa iki toplumu aynı araştırmada buluşturdu. Türkiye’de ve Yunanistan’da eşzamanlı olarak gerçekleştirilen araştırmada,  Türklere ve Yunanlılara iki ülke arasında tarihten gelen konulara, gündemdeki sorunlara ve Türk-Yunan ilişkilerine yönelik 31 farklı soru yöneltildi. Her iki ülkenin de farklı coğrafyalarında yaşamakta olan 495 Türk ve 324 Yunanlının katıldığı araştırmada, iki toplumun hangi konularda hemfikir hangi konularda ise fikir ayrılığı içinde olduklarına dair çok çarpıcı bulgulara ulaşıldı.

Türkleri ve Yunanlıları aynı araştırmada buluşturdu

Söz konusu araştırmayı, tarihsel süreçte, pek çok ortak yaşanmışlığı bulunan iki komşu ülkenin halklarının Türk-Yunan ilişkilerine bakış açılarını bilimsel bir yaklaşımla ve objektif bir perspektifle ortaya koymak için gerçekleştirdiğini belirten Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Uğur Oral, ulaştığı bulguların her iki topluma da bu bağlamda farklı bir vizyon sunacağına inandığını ifade etti. 

Soruları kurgularken özellikle yanıtlar arasında bir korelasyon kurabilmeyi amaçladığını belirten Oral çok ilginç eşleşmeler ve farklılaşmalar ortaya çıktığının altını çizdi. Araştırmanın Haziran ayında başladığını ve iki ay sürdüğünü belirten Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Uğur Oral  “Araştırma soruları Yunancaya çevrildi. Türkler Türkçe hazırlanan formu, Yunanlılar Yunanca hazırlanan formu doldurdular. Araştırmaya katılanlardan kendilerine yöneltilen önermeler hakkında ‘Kesinlikle katılıyorum’, ‘Katılıyorum’, ‘Kararsızım’, ‘Katılmıyorum’ ve ‘Kesinlikle katılmıyorum’ yanıtlarından birini seçerek öznel görüşlerini belirtmeleri istendi. Toplumun genel görüşünü elde edebilme adına, araştırma her iki ülkede de, farklı coğrafi bölgelerde yaşayan, farklı sosyal gruplara mensup kitleler üzerinde gerçekleştirildi. Araştırmaya katılan Türklerin %70’i daha önce Yunanistan’da bulunduğunu belirtirken, Türkiye’yi ziyaret etmiş Yunanlı katılımcıların oranı ise %61 olarak belirlendi. Araştırmada komşu ülkeden yakın görüştüğü bir dostunun olup olmadığı sorusuna Türklerin %31’i ‘Evet’ yanıtını verirken bu oran Yunanistan’da %47 oldu.“ dedi.

Yunanlılarda savaş korkusu hakim

Yaptığı araştırmanın bazı ilginç bulgularını paylaşan Dr. Uğur Oral “İki ülke arasında zaman zaman bir hayli gerilen iplerin bir savaşa sebebiyet verebileceğini düşünüp düşünmedikleri sorulduğunda, verilen yanıtlar ışığında, Yunan toplumunda savaş kaygısının çok daha yüksek düzeyde olduğu göze çarpıyor. Türkler ise bir savaş çıkmasına çok düşük bir ihtimal veriyor.  İki ülkenin arasında savaş çıkması ihtimalinden endişe edip edilmediği sorulduğunda  ‘Kesinlikle katılıyorum’ yanıtı Türklerde %3 iken Yunanlılarda %19.  ‘Katılıyorum’ diyenler ise Türkiye’de %13, Yunanistan’da %45.  Yani Yunanlıların savaş olasılığına yönelik endişesi Türklerin bu husustaki kaygılarından 4 misli daha yüksek. Araştırmaya katılan Türklerin  %18’i savaşa kesinlikle ihtimal vermediğini belirtirken Yunanlılarda bu oran %4. ‘Katılmıyorum’ yanıtı ise Türk katılımcılarda çok üst düzeyde, %58; aynı oran Yunanlılarda %17. Kararsız oranları ise Türkiye’de %8 iken Yunanistan’da %15” diye konuştu.

Halklar arasında sorun yok

Araştırma sonuçları ışığında iki ülke halkının görüşlerinin bazı konularda şaşırtıcı oranda benzeştiğinin, bazı hususlarda ise çarpıcı oranda ayrıştığının altını çizen Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Uğur Oral sözlerini şöyle sürdürdü:   

“Örneğin, birçok platformda dillendirilen ‘Toplumlar arasında sorun yoktur, sorunları üreten siyaset kurumudur’ yaklaşımı her iki ülke halkından da çok büyük oranda kabul görmekte.  Bu önermeye Yunanlıların %44’ü Türklerin ise %42’si ‘Kesinlikle katılıyorum’, Yunanlıların %38’i ‘Katılıyorum’, Türklerin ise %39’ü katılıyorum yanıtını verdi. Kesinlikle katılmadığını ifade edenlerin oranı her iki ülkede de %2’ olurken, ‘Katılmıyorum’ diyen Yunanlıların oranı %5, Türklerin ise %7.  Kararsız olduğunu beyan eden Yunanlılar araştırmaya katılanların  %11’ini oluştururken bu oran Türklerde %10.  Yani,  bu sonuçlar ışığında,  her iki toplumun da, çok belirgin bir şekilde, halkların arasında sorun olmadığını düşündüğünü söyleyebiliriz ”

Dost değiliz ama olabiliriz

Araştırmada iki ülkenin halkına, bugün itibarıyla, Türkiye ile Yunanistan’ın ‘İki dost ülke’ kabul edilip edilemeyeceğinin sorulduğunu belirten Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Uğur Oral “Bu önergeye Türklerin %12’si kesinlikle katıldığını belirtirken Yunanlılar arasında bu oran sadece %2. ‘Katılıyorum’ yanıtı Türklerde %33 iken, Yunanlılarda %16. Bu önermeye kesinlikle katılmayanların oranı Türklerde %2 Yunanlılarda %15. ‘Katılmıyorum” yanıtını veren Türklerin oranı %24 iken, bu oran Yunanlılarda %44. Kararsızların oranı ise Türkiye’de %29, Yunanistan’da %23. Yani Türklerin %26’sı Türkiye ve Yunanistan’ın iki dost ülke olduğuna inanmazken bu oran Yunanistan’da yarıdan fazla, %59.  Bu sonuç ışığında, Türklerin Yunan toplumunu dost olarak algılama eğiliminin Yunan toplumunun Türkleri dost olarak algılama oranının çok daha üzerinde olduğu dikkat çekiyor.  

Yarınlarda barışa yönelik umutlar yüksek

Peki, yarınlarda Türkiye ve Yunanistan iki dost ülke olabilir mi? Bu soruya gerek Türklerin gerekse Yunanlıların verdiği yanıtlardaki artı yöndeki artış önemli bir bulgu. Bugün itibarıyla İki ülkenin dost olduğuna inanan Türklerin oranı %45 iken yarınlarda iki ülkenin çok daha iyi dost olacağına inanan Türklerin oranı %51.  Aynı şekilde bugün iki ülkenin dost olduğunu düşünen Yunanlıların oranı %18 iken yarınlardan umutlu olan Yunanlıların oranı büyük artış göstererek %43’e ulaşıyor. Bu veriler iki ülke arasındaki dostluk algısının yarınları adına umut verici.” diye devam etti.

Karşılıklı güven eksikliği

Araştırmada iki toplumun birbirlerine güvenmediği bulgusunun da net bir biçimde ortaya çıktığının altını çizen Dr. Uğur Oral “Türkiye veya Yunanistan bir başka ülkeyle sorun yaşadığında, iki komşu ülke müttefik olabilir mi? Türklerin %74’ü böyle bir duruma ihtimal vermiyor. Aynı şekilde, Yunan Halkının da %70’i Türkiye ile Yunanistan’ın müttefik iki ülke olabileceğine inanmıyor.  Araştırmanın bir başka sorusu, bu güvensizliğin aslında geçmişten geldiğini ortaya koyuyor. Araştırmada elde edilen önemli bir bulgu da her iki toplumun çocukluk dönemlerinde ailelerinden birbirleri hakkında olumlu şeyler dinleyerek büyümedikleri ki bu da sosyal bilinçaltında karşılıklı güvensizliği açıklayan bir detay” derken, araştırma sorularını yanıtlandıran Yunanlıların %43’ünün Türkler, Türklerin ise %37’sinin Yunanların hakkında ebeveynlerinden olumsuz şeyler dinleyerek büyüdüklerini belirttiklerinin altını çizdi.

Dünya kamuoyu kimin yanında?

Dr. Uğur Oral, “Peki, Yunanistan ve Türkiye bir sorun yaşadığında dünya kamuoyu hangi ülkeyi destekler? Türklerin bu bağlamda beklenti oranı bir hayli düşük. Türklerin %89’u iki ülke arasında olası bir sorunda diğer ülkelerin Yunanistan’ın yanında olacağını düşünüyor. Yunanlılar arasında diğer ülkelerin Türkiye destek vereceğine inanların oranı ise %42.  Yani Türkiye ile yaşanacak bir sorunda dünya kamuoyunun ülkelerine vereceği desteğe duyulan inanç Yunanlılarda yüksek, Türkler bu bağlamda yalnız kalacakları inancında” dedi.

Yunanlı gelin, Türk damat

Araştırma sonuçlarına göre her iki toplumun da birbirini yakından takip etme eğiliminde olduğuna vurgu yapan Dr. Uğur Oral sözlerini “Türklerin %76’sı basında Yunanistan’a dair yayınlanan haberleri takip ettiğini belirtirken Yunanlılarda bu oran %66. Peki, iki ülke arasındaki izdivaçlara toplumların bakış açısı nasıl?  ‘Çocuğunuz, kardeşiniz, akrabanız ya da yakın bir dostunuz komşu ülkeden birisiyle evlenmek isterse bu kararı onaylar mısınız?’ diye sorulduğunda Yunanlıların %76’sı böyle bir kararı onaylayabileceğini belirtirken Türklerde bu oran %81’e çıkıyor.

Fanatizmden duyulan endişe

İki toplumun üzerinde buluştuğu hususlardan bir tanesi de her iki ülkede de Türk-Yunan ilişkilerinin düzelmesini istemeyen fanatik bir grubun mevcudiyeti. Araştırma sonuçlarına göre Yunan toplumunun %76’sı, Türklerin ise %67’si ülkelerinde böyle bir kesimin mevcudiyetini kabulleniyor. İki komşu ülke arasında, coğrafi yakınlıktan ötürü,  turizm faaliyetleri çok yoğun yaşanmakta. Peki, iki toplum karşılıklı ziyaretlerde gördüğü misafirperverlik hakkında ne düşünüyor? Yunanlılar arasında Türkiye’nin Yunan turistlere çok samimi ve yardımsever davrandığını düşünenlerin oranı %87, Türklerin de %76’sı komşu ülke insanlarının Türk turistlere çok iyi davrandığı görüşünde” şeklinde sürdürdü.

Geçmişten gelen sorunlar çözülmüş değil

Araştırmanın yanıtları en çok farklılaşan sorularından bir tanesinin de İzmir’in işgaliyle ilgili olduğunu dile getiren Dr. Uğur Oral “1919’da bu işgal yaşanmasaydı iki ülke arasındaki ilişkiler daha iyi olur muydu?” diye sorulduğunda Türklerin %82’si önermenin doğru olduğunu belirtirken bu oran Yunanlılarda sadece %27. Nitekim zamanında yaşanmış sorunların hala iki ülke arasındaki ilişkilerin üzerinde hala etkili olduğuna inanan Türklerin oranı %71, Yunanlıların ise %78.

 Birbirimize benziyor muyuz?

Araştırmada, uzun yıllar birlikte yaşamış olmaktan ötürü, kültürlerinde birbirini andıran yemekler, danslar, şarkılar bulunmasından hareketle iki toplumun benzerlik gösterip göstermediği sorulduğunda, verilen yanıtlar ışığında bu görüşün Türklerde daha hâkim olduğu ortaya çıktı. Türklerin %91’si bu soruya olumlu yanıt verirken iki halkın benzediğine inanan Yunanlıların oranı %67. Yine bu birlikte yaşama kültürü iki toplumun birbirine bakış açısında özel bir sempati yaratıyor mu? Türklerin %31’i  ‘Evet, halkım Yunanlılara özel bir sempati duyar’ yanıtını verirken Yunanlılarda bu oran biraz daha yüksek; araştırmaya katılan Yunanlıların %34’i Yunan toplumunun Türklere özel bir sempatisi olduğu düşüncesinde.

 Komşumun yardımına koşarım

Araştırmaya katılanlara iki ülke arasında, geçmişte yaşanmış, Yunanlar tarafından 1999 depreminde Türkiye’ye verilen destek, İkinci Dünya Savaşı sırasında, Türkiye’den gemiyle  işgal altındaki Yunanistan’a insani yardımların gitmesi gibi dayanışma örnekleri sorulduğunda Türklerin %86’sının Yunanlıların ise %87’sinin bilgi sahibi olduğunu görüyoruz. Bir başka soruda, katılımcılara bugün Türkiye’de veya Yunanistan’da bir doğal afet olması durumunda maddi manevi olarak yardım kampanyalarında görev almak isteyip istemedikleri sorulduğunda Türklerin %93’ü, Yunanlıların ise %85’i olumlu görüş belirtti” dedi.   

Adalar, kıta sahanlığı sorunu ve Kıbrıs  

Araştırmaya katılan Türklere ve Yunanlılara iki ülke arasında öne çıkan sorunlar hakkındaki düşünceleri de soruldu. İki toplumun da bu konuda ortak düşünce içinde olduğunu belirten Dr. Uğur Oral “Adalar ve Kıta Sahanlığı sorununun iki ülke arasında önemli bir kriz kaynağı olduğunu belirten Türklerin oranı %96 iken Yunanlılar arasında aynı görüşü savunanların oranı %92.  Kıbrıs sorununun bir diğer önemli kriz kaynağı olduğunu belirten Türklerin oranı %91 iken bu oran Yunanlılarda %90. Bu yüksek yüzdeler, Türk Yunan ilişkilerinin gelişmesi bağlamında bu iki sorunun ivedilikle çözüm beklediğini gösteriyor” dedi.