80 milyon nüfusa yaklaşan ülkemizde vatandaşlar, TBMM’ye bireysel başvuru yapmayı sağlayan dilekçe hakkını etkin bir şekilde kullanmıyor. Yıl boyunca komisyonlara sunulan dilekçeler ülke nüfusuna oranla oldukça düşük kalıyor.
Yasama Derneği (YASADER) ülkemizdeki sivil toplum kuruluşlarının (STK) yasama ve denetim sürecine katılımını güçlendirmek amacıyla “TBMM’ye Bireysel Başvuru Yollarının Tanıtılması ve Desteklenmesi Projesi’ne” imza attı. Hollanda Büyükelçiliğinin Matra Programı çerçevesinde finanse edilen projeyle TBMM’ye dilekçe hakkının daha aktif hale getirilmesi amaçlandı.
HALK KENDİSİNİ MECLİSE YAKIN HİSSETMELİ
Projenin tanıtımı İzmir’de Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Selçuk Yaşar Kampüsü’nde gerçekleştirilen proje tanıtım etkinliğinin açılış konuşmasını gerçekleştiren TBMM Araştırma Hizmetleri Başkan Yardımcısı ve Proje Koordinatörü Semra Gökçimen, “STK’ların, TBMM’deki yasama ve denetim süreçlerine katılımının seçmenle temsilci arasındaki bağı canlı tutacağı ve böylece halkın kendisini meclise daha yakın hissedeceği inancındayız. Etkin bir STK katılımıyla hazırlanan bir yasa tasarısı ya da kanun ileride daha az değişikliğe ihtiyaç duyar. Projemiz kapsamında farklı alanlarda çalışan STK temsilcilerine TBMM’de yasama ve denetim süreçlerinde nasıl daha etkin olabileceklerine dair çeşitli eğitimler verilmektedir. Ayrıca yasama süreci ve parlamenter denetim yollarının sivil toplum kuruluşlarınca yeterince bilinmediği yönündeki izlenimlerimiz sonucunda bir el kitabı da hazırladık. STK’ların görüş ve önerilerini meclise taşıyabilecekleri birçok yol ve yöntem bu kitapta yer almakta” dedi.
PARLAMENTER DENETİMİN ETKİSİ BÜYÜK
YASADER Başkanı ve TBMM Başkan Müşaviri Habip Kocaman ise parlamenter denetimin önemine dikkat çekti. Kocaman, “Parlamenter denetim ile hükümetlerin politikaları sorgulanır. Uygulamalardaki olumsuzluklara, sorunlara dikkat çekilir. Gündem oluşturulur ve işlenen konu üzerinde ilgi uyandırılır. Dolayısıyla izlenen politikaları etkiler ve çözüm üretilmesi, iyileşme sağlanmasına destek olur.” diye konuştu.
KOMİSYONLARA SUNULAN DİLEKÇELERİN SAYISI
Parlamentoda bireysel başvuru kabul eden 4 komisyon mevcut. Komisyonlara sunulan dilekçeler büyük oranda cevaplandırıldı. Bu komisyonlara son 2 yılda başvurulan dilekçe sayıları şöyle oldu:
Kamu Denetçiliği Komisyonu
Eğitim, öğretim, spor, engelli hakları gibi alanlarda 2015 yılında 6874 dilekçe sunuldu. 2016 yılına 977 dilekçe devretti.
Dilekçe Komisyonu
Kişisel hak ve özgürlükler, kültür, eğitim, sosyal güvenlik gibi alanlarda 2014 yılında 8439, 2015 yılında 3243 dilekçe sunuldu.
İnsan Hakları Komisyonu
2014 yılında 1604, 2015 yılında 1159 dilekçe sunuldu ve 2016 yılına 393 dilekçe devretti.
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu
Haziran 2011 ve Haziran 2015 yılları arasında 89 dilekçe sunuldu.
KİMLER KATILDI
İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Denizli ve Manisa’da faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları temsilcilerine yönelik düzenlenen proje tanıtım etkinliğine konuşmacı olarak TBMM Kanunlar ve Kararlar Başkan Yardımcısı ve Proje Koordinatörü Semra Gökçimen, TBMM Başkan Müşaviri ve YASADER Başkanı Habip Kocaman, TBMM Dilekçe Komisyonu Yasama Uzmanı Beyhan Hamurcu, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Yasama Uzmanı Zeynep Duran, TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yasama Uzmanı Cemil Dinmezpınar ile TBMM Kanunlar ve Kararlar Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Fahri Bakırcı katıldı.
SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI YASAMA SÜRECİNE NASIL KATILABİLİR
Meclis araştırması bir komisyon aracılığıyla üç ayı aşan bir inceleme gerektirir. Bir STK konunun hemen gündeme taşınmasını istiyorsa, meclis araştırması yerine bir genel görüşme isteyebilir. Ancak konunun hiç zaman kaybedilmeden 1-2 gün içinde gündeme taşınmasını istiyorsa, bir milletvekilinden gündem dışı konuşma yapma talebinde bulunabilir. Konunun konuşulması yerine yasal tedbirlerle çözülmesini tercih ediyor ise bir kanun teklifi hazırlama yoluna gidebilir. Seçilen tercihe bağlı olarak soru önergesi, meclis araştırması önergesi, genel görüşme önergesi, gündem dışı konuşma metni ya da kanun teklifi taslağı hazırlandıktan sonra yapılması gereken bunları uygun milletvekili, siyasi parti grubu ya da komisyona iletmektir.
